Obowiązki dłużnika względem wierzyciela
Obowiązki dłużnika są zasadniczo unormowane w Kodeksie cywilnym, jak również w innych przepisach. Poniżej zaprezentowany jest wyciąg najbardziej istotnych z punktu widzenia postępowania egzekucyjnego.
Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. To jest pierwszy i podstawowy obowiązek dłużnika.
Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego. Jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.
Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.
Obowiązki dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym
Istnieją też obowiązki dłużnika, które są ściśle związane z postępowaniem egzekucyjnym, które znajdują swoje oparcie w tytule wykonawczym.
Dłużnik, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, obowiązany jest do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. Jeżeli zaniedba w/w obowiązku może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarany przez komornika grzywną do 2000 zł.
Dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem.
Ponadto dłużnik, ma obowiązek złożyć komornikowi wykaz majątku. Do wykazu załącza oświadczenie o jego prawdziwości i zupełności pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Taki wykaz składa na piśmie lub ustnie do protokołu
Wzywając dłużnika do złożenia wykazu majątku, komornik uprzedza go o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Komornik poucza też dłużnika, że w razie niezłożenia wykazu majątku wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.
Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży wykazu majątku i oświadczenia, komornik może ukarać go grzywną. Podobnie komornik postąpi, jeżeli dłużnik nie udzieli odpowiedzi na zadane mu pytanie.
Jeżeli dłużnik mimo ukarania go grzywną nie dopełnił tego obowiązku, komornik właściwości ogólnej dłużnika na wniosek wierzyciela zwróci się do sądu o nakazanie przymusowego doprowadzenia dłużnika celem złożenia wykazu majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności.